Konu Tarihi: 18.09.2010- 16:40

  

---

CUMHURİYETE GİDEN YOL
1.KURTULUŞ SAVAŞI ÖNCESİ GENEL DURUM VE KURTULUŞ SAVAŞI
Kurtuluş savaşı pek çok insanın emeği kanı ve teriyle kazanılmıştır. Cepheye mermi taşıyan ar bacılar: askerlerin yiyeceğini hazırlayanlar birliklerin başında siperden sipere koşan komutanlar ve tel örgüleri kanlara bulayarak aşan savaş alanında can veren yaralanan düşmanın üzerine atılan Akdeniz yolunu Türk süngülerine açan kahraman askerler...birde onların baş komutanı Mustafa kemal işte onlar kazandı bağımsızlık mücadelesini. Onlar kurtardı vatanı işgalden bayrağımızın şanla şerefle dalgalanmasını onlar sağladı işte şimdi bu mücadelenin nasıl gerçekleşeceğini göreceğiz. Türkiye toprakları üzerinde Türkiye cumhuriyetinde önceki Türk devleti Osmanlı devleti idi. Bu devlet 1299 yılında Anadolu da kurulmuş, 1920 yılında Türkiye büyük millet meclisinin açılışına kadar devam etmiştir kuruluşundan itibaren 16 yüzyıla kadar güçlenen Osmanlı devleti bundan sonra gelişen olumsuz nedenlere içten içe zayıflamaya başladı. 18. Yüzyıl sonrada doğru işe çağdaş gelişmelere ve yeniliklere ayak uydurmadığı için parçalanıp çökmeye yüz tuttu 19. Yüzyıl boyunca Avrupa da hız kazanan sanayileşme faaliyetleri sırasında devletler sanayileri için gerekli olan ham madde ile ürünleri satabilecek pazarları elde etmek için bir birleriyle yarıştılar. Silahlanma hızlandı.
Avrupa devletleri arasındaki çıkar çatışmaları sonunda Birinci dünya savaşı 1914 yılında başladı. Başlangıçta tarafsızlığını ilan eden Osmanlı devleti gelişen olaylar sonucunda ittifak devletlerinin yanında savaşa girdi. Kafkasya, Galiçya, Çanakkale, Irak, Filistin, Suriye cephelerinde Osmanlı orduları savaştı. Birinci dünya savaşı Avrupa ve Asya daki çeşitli cephelerde ve denizlerde dört yıl sürdü ittifak devletlerinin ( Almanya Avusturya, Macaristan, Bulgaristan, Osmanlı devleti ) yenilgisiyle sonuçlandı. Fakat savaşın acıları, galip ve mağlup olan bütün devletleri etkiledi. Milyonlarca insan öldü şehirler yakılıp yıkıldı.
Osmanlı devleti 30 Ekim 1918’ de itilaf devletleri ile Mondros ateş kes antlaşmasını imzalayıp birinci dünya savaşından çekildi
20 nci yüzyılda tamamen dışa bağımlı borçlu ve sürekli açık veren bir duruma düşmüştür. Ülkedeki sanayi teknolojisi Batı Avrupa nın 20 nci yüz yılın başında ulaştığı teknolojiden daha geride idi iki üç merkez dışında ülkenin hiçbir yerinde elektrik yoktu dereler üzerine kurulup su gücü ile dönen basit değirmenle sanayinin önemli bir bölümünü oluşturuyordu. İstanbul’da da bulunan birkaç fabrikada silah, mühimmat ve askeri malzeme üretiliyordu. Bir çok vatandaş için sırtına mintan, ölüsüne ölüsüne pek farklı değildi. Traktör, ilaçlama aleti, zirai ilaç kimyevi gübre üretilemiyordu. Osmanlı imparatorluğunun son dönemlerinde uzayıp giden savaşlar ve yenilgilerle halk her geçen gün daha da fakirleşmişti. Savaşların sonunda ortaya çıkan büyük göçler sosyal dengeleri bozmuş, halk günlük hayatını sürdürmekte bile büyük güçlükler çekmeye başlamıştı. İngilizler, Musul, Urfa, Antep, ve Maraş illerine girdiler Fransızlar Adana ve civarını işgal ettiler. İtalyanlar Antalya dolayları ile Konya yı ele geçirdiler. İngilizler ayrıca Samsun kenti ile Merzifon’u kontrol altına aldılar.
Düşman donanması ise İstanbul sularına demirlemişti Çanakkale ve İstanbul boğazları tutulmuştu. İstanbul hükümeti işgalci devletlerin baskı ve kontrolü altında idi Yunanlılar ise İzmir’i işgal hazırlıkları yapıyordu Mustafa Kemal Paşa Suriye cephesinde İngilizlerle çarpışıyordu. Mondros ateş kes antlaşması üzerine çarpışmalar durduruldu. Mustafa Kemal Paşa İstanbul’ a döndü. Düşman donanması İstanbul’a demirlediği gün ( 13 kasım 1918 ) Mustafa Kemal Paşa da İstanbul’a gelmişti. Düşman donanmasına yaşlı gözlerle bakan yaverine. “ Geldikler Gibi Giderler!” demişti. Onun bu sözleri, büyük mücadeleyi başlatma kararlılığını belirtiyordu. Mustafa Kemal Paşa Anadolu ya geçerek milli mücadele bayrağını açmak gerekiyordu. Nihayet 16 mayıs 1919 günü Bandıma vapuru ile İstanbul’a hareket eden Mustafa Kemal Paşa Yunanlılar’ ın İzmir’e Asker çıkarmalarından Dört gün sonra 19 mayıs 1919 sabahı samsun’ da Anadolu topraklarına ayak bastı ve Karadeniz kıyılarına Özgürlük sancağını dikti. Bundan sonrasını Mustafa kemal paşadan dinleyelim. 1919 Mayısının 19’uncu günü samsuna çıktım ülkenin genel durumu ve görünüşü şöyledir Osmanlı devletinin içinde bulunduğu Grup 1. Dünya savaşından gen işmiş Osmanlı ordusu Her tarafta zedelenmiş şartları ağır ateşkes anlaşması imzalamış büyük savaşın uzun yılları boyunca millet fakir ve yorgun durumda milleti ve memleketi 1 dünya savaşına sürükleyenler kendi hayatlarını kurtarma kaygısına düşerek memleket’ ten kaçmışlar Saltanat ve halifelik makamında oturan vahdettin soysuzlaşmış şahsını ve birde tahtını koruyabileceğini hayal ettiği alçakça tedbirler araştırmakta Damat Ferit Paşanın başkanlığındaki hükümet aciz Halsiyet siz ve korkak yalnız Padişahın iradesine boyun Eğmekte ve onunla birlikte kendilerini koruyabilecekleri herhangi bir duruma karşı Ordunun elinden cephanesi alınmış ve alınmakta Osmanlı devletinin temelleri çökmüş ömrü tamamlanmıştı Osmanlı memleketleri tamamen parçalamıştı. Ortada bir avuç Türkün barındığı bir ata yurdu kalmıştı son mesele bununda taksimini sağlamaya çalışmaktan ibaretti Osmanlı devleti onun istiklali Padişah halife hükümet bunların hepsi anlamı kalmamış bir takım boş sözlerden ibaretti. Bu durum karşısında ciddi ve gerçek kararı ne olabilirdi ? Atatürk gerçek kararı sezmekte gecikmedi. Bu vaziyet karşısında bir tek karar vardı. O da “Milli Egemenliğe dayanan kayıtsız şartsız bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak idi. Yabancı bir devletin koruyuculuğunu kabul etmek insanlık vasıflarında yoksulluğunu. Güçsüzlük ve miskinlik itiraftan başka bir şey değildir. Halbuki Türkün haysiyeti gururu ve kabiliyeti çok yüksek ve büyüktür böyle bir millet esir yaşamaktansa yok olsun daha iyidir. O halde ya istiklal ya ölüm işte gerçek kurtuluşu isteyenlerin parolası bu olacaktır. Mustafa kemal 19. Mayıs 1919 da samsuna çıktıktan sonra hiç vakit kaybetmeden çalışmalara başladı. Türk milletinin tarihinde özel bir yeri vardır. Ve milli bayram olarak kutlanmaktadır 25. Mayısta geldiği havzadan bütün yurtta işgalleri protesto etmek için gösteriler düzenlenmesini istedi. Mustafa kemal bütün cemiyetleri birleştirmek istedi. Her kez aynı amaç için güç birliği yapmalıydı. Bunu sağlamak için milleti temsil eden bir kurul oluşturmalıydı bu amaçla Mustafa kemal paşa, 22. Haziran 1919. Günü,milli mücadelenin gerçek anlamda başlangıcı sayılabilecek olan. Amasya tamimini yayınladı. Bu tamimden yer alan bazı konular şunlardır. Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir. İstanbul da ki hükümet, üzerine aldığı sorumluluğunu gereklerini yerine getirememiştir. Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. Milletin haklarını savunmak için milli kurulum varlığı çok gereklidir Sivasta milli kongre kurulacaktır. Bu kongreye halkın güvencini kazanmış kişilerin seçilip temsilci olarak Gönderilmesi gerekmektedir. Mustafa kemal Amasya tamimi ile Türk milleti ‘ ni işgalci devletlere karşı mücadeleye çağırıyor kurtuluş savaşının milletin gücü ile kazanabileceğini açıklıyor. Ve ülkenin yönetiminde milletin söz sahibi olmasını istiyordu milletin ruhundaki bağımsızlık meşalesini tutuşturmak için yola çıkan ve 3. Temmuz 1919.da çok sevdiği askerlik mesleğinden ve görevinden istifa etti artık bir milleti ferdi olarak milletten kuvvet kudret ve ilham olarak görevine devam ediyordu. Nihayet Erzurum kongresi 23. Temmuz 1919 da toplandı bu kongre doğu Anadolu illerinden gelen temsilciler katıldı kongre başkanlığına Mustafa kemal seçildi. Yapılan görüşmeler sonunda Erzurum kongresi Beyean, namesi ile milli sınırlar içinde Doğu Anadolu illerinin ayrılmaz bir bütün olduğunu Doğu illerinin yabancı işgaline karşı koruyacağını vatanın bağımsızlığını İstanbul hükümeti sağlayamazsa bunun gerçekleşmesi için geçici bir hükümet kurulacağını bu hükümetin Sivas,ta toplanacak milli kongre tarafından seçileceğini hiçbir suretle bir başka devletin manda ve himayesinin kabul edilmeyeceğini ortaya koydum. Kongre sonunda Mustafa kemal,in başkanlığında bir temsil heyeti oluşturdu milli mücadeleye bayrak olan bir kongrenin Erzurum da toplanış bir tesadüf eseri değildi Mondros mütarekesinden sonra müdafa şuurunun en kısa zamanda meydana çıktığı bölgelerden birinin Erzurum idi çünkü Mütarekeye göre asırlarca şehit kanıyla sulanmış Erzurum toprakları nı da içine almak üzere bir Ermenistan devleti. Kurulmak isteniyordu. Bu durum bölgedeki milli birlik şuuruna daha da. Bileyledi. Mustafa kemal 2. Eylül 1919.da Sivas,a geldi 4. Eylül 1919.da Sivas kongresi toplandı. Anadolu, nun ortasında yer alan ve ulaşım bakımdan çeşitli Anadolu şehirlerine bağlanabilen Sivas. da toplanan kongre kararlarına göre Erzurum kongresi kararlı bütün vatan için gerekli halde getirildi bütün milli cemiyetler birleştirilerek Anadolu ve Rumeli Müdafai hukuk cemiyeti kuruldu. Bu dönemde 1919. Yılında Kastamonu da müdafayi hukuk kadınlar cemiyetinin bir toplantısında bulunan temsil heyeti üyeleriyle birlikte 27. Aralık 1919. Da Ankara,ya geldi. O bundan sonraki çalışmalarını Ankara da sürdürdü.