Konu Tarihi: 23.09.2010- 22:28

  

---

Vucutaki SAĞ-Sol kavramı
Her birey; iki el, iki ayak, iki göz ve iki beyin yarıküresine sahiptir. İlk bakışta simetrik gibi görünen insan vücudu, aslında önemli asimetrik detaylara sahip: Birincisi; öncü bir elimiz var(çoğu insan için sağ el), ikincisi; öncü bir gözümüz var ve üçüncüsü; beynimiz fonksiyonel olarak asimetrik: sol yarıküre teorikle(mantıksal düşünmeyle) ve konuşmayla alakalı; sağ yarıküre ise resimsel duyarlılıkla alakalı.

İnsanların üçte ikisinde sağ göz, üçte birinde ise sol göz öncü. Bunu tespit etmek için geliştirilmiş özel testler mevcut. Peki bu kişisel farklar, görsel bilgi algısına(mesela sağdaki ya da soldaki bir metin) etki eder mi?
Bu konuda yapılan çalışmalardan biri, tamamı sağ elini kullanan; fakat bir kısmının öncü gözünün sağ, bir kısmının öncü gözünün sol olduğu bir grup öğrenci ile yapılmış. Öğrencilerden bilgisayar ekranına verilen bir metni okumaları istenmiş. Metin hem ekranın sağına, hem de soluna yerleştirilip farklı farklı denenmiş. Bu sırada öğrencilerin başının ekranın tam ortasında sabitlenmiş olması sağlanmış. (Böyle bir durumda, görme alanının sol yarısından gelen görme bilgisi beynin sağ yarısına; sağdan gelen ise sol yarısına iletilir.) Deneyde sol gözü öncü olan öğrencilerin yazıyı ekranın solundayken daha hızlı okudukları ortaya çıkmış.

Daha detaylı çalışmalar, sol gözlü öğrenciler soldaki metni okurlarken, beyinlerinin daha fazla sembolü algıladığını göstermiş.

Görme alanının sol yarısında, göz fiksasyonu daha yüksek “bilgi kapasitesi” ile tanımlanıyor. Bu, direk olarak okuma hızıyla alakalı: Kişi, bir fiksasyon sırasında ne kadar fazla sembolü algılayabiliyorsa o kadar hızlı okuyabiliyor. Okuma başarısının bir göstergesi daha var: Okuma esnasında, bakışlar periyodik olarak daha önce okunmuş sözcüklere geri döner(algılanma zorluğuna göre). Araştırmada sol gözlü öğrenciler sol taraftaki metni okurken, sağdakine göre daha az geri dönüş yapmış. Bu da soldaki metni algılamadaki başarıyı destekleyen bir gösterge. Bunun yanı sıra, sol gözlü öğrencilerin büyük çoğunluğu soldaki metni okurken hızlı göz hareketlerini daha çabuk yapmışlar.

Bu tarz farklılıkların nedenleri konusunda, fizyologlar şu an ancak tahminler yapabiliyorlar.

Araştırmadaki öğrencilerin tamamı sağ elini kullanan öğrencilerdi. Kullandıkları bu öncü sağ elin kontrolünü sağlayan ise beynin sol yarısı. Sağ gözlü öğrencilerde, bu öncü sağ gözü kontrol eden de yine beynin sol yarısı. Sol gözlü öğrencilerde ise; bu öncü sol gözü beynin sağ yarısı kontrol ediyor ki, bu sağ yarı öncü elin kontrolünü sağlamadığından daha serbest. Bu serbestlik de sol gözlü öğrencilerin soldaki metni daha hızlı okumasına katkı yapan bir neden olarak gösterilebilir.

Peki tüm bu yukarıdaki bilgiler bize hangi konuda yardımcı olabilir? Mesela bazı ürünlerin üretiminde öncü göze göre üretim yapılabilir. Sol elini kullanan insanlar için özel araçlar yapılabiliyor. Örneğin; solaklara özel kapı kolları. Fakat sol gözlü insanlar için özel tasarlanmış bir ürün henüz yok. Kim bilir, belki bir gün o da yapılır…

Informnauka-Rusya Bilim Haberleri Ajansı