Konu Tarihi: 20.09.2010- 22:46

  

---

MAYOZ BÖLÜNME

Eşeyli üreyen canlılarda erkek (sperm)ve dişi(yumurta) gamet birleşerek (döllenme ile)yeni bir canlı oluşturur.Kromozom sayıları normalin yarısı olan bu gametlerin oluşturulması mayoz bölünme sayesinde olur. Testislerde sperm oluşturulmasına SPERMATONENEZ,yumurtalıklarda yumurta oluşturulmasına OOGENEZ denir. Şu şekilde oluşur; SPERMATONENEZ Spermatogonium-----------

birincil spermatosit---------
ikincil spermatosit__ mayoz ----
spermatit(4 adet)----------------
sperm( 4 adet) mayoz tümü gelişir OOGENEZ Oogonium------
Birincil oosit----------
ikincil oosit---------
Kutup Mayoz mayoz Hücreleri(3 adet)+ootit(1 adet)---------
ootit--------
yumurta Kutup hüc. gelişir erir.

MAYOZ BÖLÜNMENİN EVRELERİ:

Mitoz bölünmede olduğu gibi yine başlıca iki büyük evre vardır.

1-ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ
2-SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ

Fakat bu iki bölünme arka arkaya ikişer kere olurBunlara MAYOZ1 veMAYOZ2 denir. Mitozda olduğu gibi bölünme işlemi bitince dinlenme evresi(İNTERFAZ) geçirilir. MAYOZ1 Başlıca 4 büyük basamak halinde gerçekleşir. Mayoz bölünmenin en önemli ve en uzun dönemi profaz1 dir.

1-PROFAZ

1 -Mitozdaki profaz olaylarının tümü gerçekleşir. -Anneden ve babadan gelen kromozomlar(homolog kromozomlar)kromatitleşerek biraraya gelir. -iki homolog kromozomun oluşturduğu bu yapıya;tetrat denir. -Tetrat sayısı hücre kromozomunun n sayısı kadardır. -Tetrat haline gelmiş homolog kromozomlar;birbiri üstüne kıvrılır bu olaya sarılma(sinapsis)denir. -Sarılmış homolog kromozomların birbirlerine dokunan uçları arasında parça değişimi olur.Bu olaya Crossing-over denir. -Crossing-over rastgele olduğundan tür içi çeşitliliği sağlar.Aynı türün bireylerinde farklı özellikler ortaya çıkar.

2-METAFAZ

1: -Tetratlar(4lü kromatit)hücrenin ekvator düzleminde dizilirler.

3-ANAFAZ1:

1-Tetratlar ikiye bölünerek iki kromatit bir kutba, diğer ikisi diğer kutba çekilir.

4-TELOFAZ

1 -Kutuplara çekilmiş ikili kromatitler kromatin ipliğe dönüşür. -Çekirdek zarı ve çekirdekçik oluşur.

2-SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ:

Hayvansal hücrelerde; Çekirdek bölünmesi tamamlandıktan sonra sitoplazma ortadan boğumlanarak ikiye bölünür ve iki ayrı hücre oluşmuş olur. Bitkisel hücrelerde: Oluşmuş olan iki çekirdekli hücrenin ortasında bir orta lamel(ara lamel) oluşur ve hücre duvarına kadar ulaşır.Dolayısıyla birbirine bitişik iki hücre oluşur.

SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİNİN HEMEN ARDINDAN MAYOZ2 BAŞLAR. MAYOZ

2 Başlıca iki büyük dönemdedir.

1-ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ

2-SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ

1- ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ:

4 Dönemden oluşur.

1-PROFAZ 2: -Profaz 1 deki ve profazdaki tüm olaylar gerçekleşir. -Tetrat,sinapsis ve crossing-over görülmez.

2-METAFAZ 2: -İkili kromatitler hücrenin ekvator düzleminde sıralanırlar.

3-ANAFAZ 2: -Kromatitler ikiye ayrılarak birer birer zıt kutuplara çekilir.

4-TELOFAZ 2: -Kutuplara çekilmiş tekli kromatitler(kromozomlar)kromatin iplik haline dönüşür. -Etrafında çekirdek zarı ve çekirdekçik oluşur.

2-SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ: Hayvansal hücrelerde; Çekirdek bölünmesi tamamlandıktan sonra sitoplazma ortadan boğumlanarak ikiye bölünür ve iki hücreden tekrar iki ayrı hücre oluşmuş olur Bitkisel hücrelerde: Oluşmuş olan iki tane iki çekirdekli hücrelerin ortalarında bir orta lamel(ara lamel) oluşur ve hücre duvarlarına kadar ulaşır.Dolayısıyla birbirine bitişik iki hücreden tekrar iki hücre oluşur

MAYOZ BÖLÜNME SONUCUNDA n KROMOZOMLU 4 HÜCRE (GAMET)OLUŞUR.